Duygu Şükran AKIN Kaleminden Derlendi…
MEDİKAL ( FONKSİYONEL ) GIDALAR
Beslenme ve insan sağlığı ilişkisi, yaklaşık 2500 yıl önce, ilkdefa Hipokrat tarafından “ilacınız gıdanız, gıdanız ilacınız olsun” ifadesi ile ortaya konulmuştur. Medikal (Fonksiyonel) gıda sağlığı iyileştirme veya hastalıkların önlenmesine yardımcı olma amacıyla besin
değerinin ötesinde ek sağlık yararları sağlayan gıdalardır. Fonksiyonel gıdalar, sağlığı iyileştirmek ve hastalıkları önlemek için çeşitli biyolojik etkilere sahip besinlerdir. Bu hastalıklar ; kalp hastalıkları ,Diyabet ,sindirim sorunları , özel gereksinimli bireylerin toleransları , Kanser,Bağışıklık Sistemi Zayıflığı,Beyin Sağlığı ve Nörolojik
Hastalıklar,Cilt ve kemik sorunlarıdır. Bu gıdalarvitaminler, mineraller, probiyotikler, antioksidanlar ve diğer biyoaktif bileşenler içerir. Aynı zamanda gıdanın
bileşenlerinden bir veya birden fazla yapısınındeğiştirilmiş olmalıdır. Ulusal bir girişim olarak 1991yılında Japonya ‘ da FOSHU (belirli sağlık durumu içinortaya
çıkmış gıdalar ) olarak ortaya çıkmıştır.Günümüzdebilinenin aksine Fonksiyonel gıda bir hap , kapsül veya herhangi bir besin takviyesi çeşidi değildir.
Önemli miktarda doğal kaynaklardan ekstarkte edilen ekstratlar örneğin ; (Bitkisel ekstraktlar (örneğin, yeşil çay, zerdeçal ( zerdeçalda bulunan kurkuminin demansı önlediği saptanmıştır.) ,dağ kekiği, üzüm çekirdeği,Brokoli (sülforofan bileşiği kanser önleyici) VS. ) yüksek miktarda antioksidan, polifenol ve diğer fitokimyasal bileşikler
içerir. Bu bileşikler, serbest radikallerle savaşarak kanserriskini azaltır, kardiyovasküler sağlığı iyileştirir ve bağışıklık sistemini güçlendirir. )
Enkapsüle uygulamaları ( Enkapsülasyon, aktif bileşenlerin vücuda etkili bir şekilde ulaşmasını sağlar.Örneğin, probiyotikler veya vitaminler enkapsüleedilerek bağırsak sağlığını iyileştirebilir veya bağışıklık sistemini güçlendirebilir.Aynı zamanda da çalışmalardagıdaların içerisinde bulunan bazı bileşenler enkapsüllenerek o
bileşenlerin raf ömrününü arttığı saptanmıştır.)
Nöro gıdalar ( spesifik bir hormon salgılatan gıdalar )
Bitkisel peptidler(Bitkisel peptidler ve fermente mikrobiyalpeptidler, probiyotik
özellikler gösterir, sindirim sistemini düzenler, kas ve eklemsağlığını destekler.
Bağışıklık sistemini güçlendirme potansiyelinesahiptirler. Ayrıca mikrobiyal peptidler günümüzde oldukça revançta farklı yollarla elde edilen peptidlerin(Antimikrobiyal , enerji verici,antikanser,cilt yenileyici)
3D yazıcılarla yazdırılmış gıdalar( 3D yazıcılarsayesinde, hastaların özel ihtiyaçlarına göre besin maddelerinin kişiselleştirilmesi mümkün olabiliyor. Örneğin, vitamin ve mineral eksikliklerini hedef alarak özel diyetler tasarlanıyor veya her türlü biyolojik bileşiğin bir araya getirilerek yeni bir gıda ortaya çıkabiliyor. )
Hidrojeller( farklı biyobileşenlerin bir arada tutulmasını sağlayanjelimsi bir
maddedir.( Literatürde Hamburger köftesininde hidrojelkullanımı vardır ve buradaki amaç hamburger köftesinin sağlıksız yağlardan arınmış olmasıdır. Aynı mantıkta da sucukta da kullanımı literatürde vardır.)
Postbiyotikler ( Postbiyotikler,
