Çiğdem Altundaş- Gıda Mühendisi /Araştırmacı Yazar
Sürdürülebilir Turizm ve Avrupa Birliği’nin Yeşil Trendleri;
Sürdürülebilir turizm, doğal ve kültürel kaynakların korunarak, ekonomik ve sosyal faydaların en üst düzeye çıkarılmasını hedefleyen bir turizm modelidir. Bu yaklaşım, çevresel bozulmayı minimalize ederken yerel halkın yaşam kalitesini iyileştirmeyi aynı zamanda mevcut ve gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla turizm faaliyetlerinin çevresel, ekonomik ve sosyo-kültürel sürdürülebilirliğini sağlamaya çalışır.
Çevresel açıdan sürdürülebilir turizm, doğal habitatların korunmasını ve biyolojik çeşitliliğin devamını sağlayarak, enerji ve su kaynaklarının verimli kullanılmasını teşvik eder. Sürdürülebilir turizmin faydaları sadece çevresel değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal boyutlarda taşımaktadır.Sürdürülebilirlik uzun vadede turizmde sürekli bir gelir akışını güvence altına alır. Sosyo-kültürel açıdan, yerel kültürel mirasın korunmasına, toplumun güçlendirilmesine ve turizm faaliyetlerine katılımın artırılmasına olanak tanır. Bu sayede turizm destinasyonlarının, çevresel ve sosyal sorumluluk bilinci gelişir ve pozitif imaj oluşturabilirler. Sürdürülebilir turizm, sadece doğal kaynakların korunmasına katkıda bulunmakla kalmayıp aynı zamanda turizm deneyimini de zenginleştirmektedir.
Yeşil Turizm
Sürdürülebilir turizmde karşımıza ‘’ yeşil pazarlama ve yeşil turist ‘’ olarak adlandırılan iki önemli parametre çıkmaktadır.Günümüzde sürdürülebilir turizme olan ilginin giderek artması turizm işletmelerini yeşil pazarlama stratejileri geliştirmeye bu alanda çaba sarfetmeye itmiştir. Yeşil pazarlama faaliyetleri sayesinde işletmeler çevresel sorumluluklarını yerine getirmekle kalmayıp aynı zamanda hem devlet baskısından kurtulmakta hem de uluslararası platformlarda tanınırlık elde edebilmektedir. Yeşil turistler olarak tanımlanan misafir profili ise sürdürülebilir turizm politikalarına sahip işletmeleri tercih ederek çevre dostu tüketim davranışı sergilemektedirler.
Sürdürülebilir Turizmin Boyutları
Çevresel Boyut: Sürdürülebilir turizm, doğal habitatların korunmasını ve biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesini teşvik eder. Doğal kaynakların (su, enerji vb.) verimli kullanımı, atık yönetimi ve çevre kirliliğinin azaltılması ön plandadır.
Ekonomik Boyut: Bu turizm modeli, yerel ekonomilerin desteklenmesini ve ekonomik kalkınmanın sağlanmasını hedefler. Yerel işletmelerin ve üreticilerin desteklenmesi, turizm gelirlerinin bölge halkına fayda sağlaması açısından önemlidir.
Sosyo-Kültürel Boyut: Sürdürülebilir turizm, yerel kültürel mirasın korunmasını ve yerel halkın turizm süreçlerine aktif katılımını teşvik eder. Bu, toplumsal bütünleşmeyi ve kültürel değerlerin yaşatılmasını sağlar.
Sürdürülebilir Turizmin Öncüleri : Yeşil Anahtarlı Oteller
Yeşil Anahtar, çevre bilincine sahip turizm işletmelerine verilen uluslararası bir çevre sertifikasıdır. Bu sertifika, sürdürülebilirlik ilkelerine uygun davranan ve çevre dostu uygulamaları hayata geçiren otellere verilir.
’ Yeşil Anahtar Programı çevrenin korunması yönündeki girişimleri ödüllendirerek destekleyen, iklim değişikliğinin önlenmesi ve sürdürülebilir turizme katkıda bulunmayı amaçlayan uluslararası bir eko- etikettir ve FEE ‘nin programlarından biridir.’ Yeşil Anahtar sertifikalı oteller, enerji ve su tasarrufu, atık yönetimi ve çevre eğitimi, misafirve çalışan memnuniyeti, yerel ekonomi destekleri ile karbon ayak izi ve su ayak izi konularında hassasiyet gösterirler.Ayrıca toplumsal yatırımlar, sosyal sorumluluk projeleri gibi alanlarda dikkatli ve özenli çalışmalar yürüterek, doğanın korunmasına önemli katkılarda bulunurlar.
2024 yılı Yeşil Anahtar almaya hak kazanan tesislere örnek olarak; Barut Hemera , Belek Beach Resort Hotel, CrystalHotels, Delphin Hotels, Adalya Elite Lara, Divan PalmiraBodrum, Radisson Blu ,Divan Ankara Crowne Plazza .Divan Bursa ,Aloft Bursa , Four Points by Sheraton IstanbulKagithane ,Le Méridien Istanbul Etiler Otel gösterilebilir.
Avrupa Birliği ‘nde (AB) Sürdürülebilir Turizm
Avrupa Birliği (AB), sürdürülebilir turizmi teşvik etmek amacıyla çeşitli projeler ve politikalar yürütmektedir. EDEN, COSME ve Horizon Europe gibi programlar, sürdürülebilir turizm uygulamalarının yaygınlaşmasını ve iyi örneklerin çoğalmasını sağlamaktadır. Bu sayede, turizm sektörü hem bugünün hem de geleceğin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde gelişebilmektedir.
İşte bazı önemli sürdürülebilir turizm uygulamaları:
EDEN, sürdürülebilir turizmi teşvik eden bir AB girişimidir. Bu proje, sürdürülebilir turizm geliştirmede olağanüstü başarılar elde eden Avrupa destinasyonlarını ödüllendirir. Amacı, daha az bilinen destinasyonları tanıtmak ve turizmin çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirliğini desteklemektir. Bu proje kapsamında, her yıl bir tema belirlenerek sürdürülebilir turizm uygulamaları yürüten işletmeler ödüllendirilir.
AB Ecolabel, çevresel mükemmellik standardını belirleyen bir etikettir. Oteller ve kamp alanları gibi turizm işletmeleri bu etiketi alarak çevre dostu olduklarını kanıtlayabilirler. Bu etiket, enerji verimliliği, su tasarrufu, atık yönetimi ve zararlı maddelerin kullanımı gibi kriterlere dayanarak verilir.
3. Sürdürülebilir Turizm Politikası
AB, sürdürülebilir turizm politikalarını desteklemek için çeşitli stratejiler geliştirmiştir. Bunlar arasında enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kullanımını teşvik eden fonlar ve hibeler, toplu taşımayı teşvik eden ve karbondioksit emisyonlarını azaltan yeşil ulaşım çözümleri ve atık azaltma, geri dönüşüm ve yeniden kullanım stratejileri yer almaktadır.
4. CETS (European Charter for Sustainable Tourism)
Avrupa Sürdürülebilir Turizm Tüzüğü (CETS), korunan alanlarda sürdürülebilir turizmi teşvik etmeyi amaçlayan bir girişimdir. Bu tüzük, yerel toplulukların ve işletmelerin doğal ve kültürel mirasın korunmasını destekleyen turizm faaliyetlerine katılmalarını sağlar.
5. Green Key Sertifikasyonu
Green Key, çevresel sorumluluk ve sürdürülebilir turizm uygulamalarını tanıyan uluslararası bir çevre etiketidir. Avrupa'daki birçok otel, restoran ve turistik yer, bu sertifikayı alarak çevreye duyarlı olduklarını göstermektedir. Sertifikasyon süreci, enerji ve su tasarrufu, atık yönetimi ve çevresel eğitim gibi alanlarda titiz bir değerlendirmeyi içerir
6. Interreg Europe Programları
Interreg Europe, sürdürülebilir turizmi teşvik eden sınır ötesi işbirliği projelerinin finansmanını sağlar. Bu projeler, sürdürülebilir turizm geliştirme, kültürel mirasın korunması ve doğal kaynakların yönetimi konularında en iyi uygulamaları paylaşmayı amaçlar.
7. Sürdürülebilir Deniz Turizmi
AB, deniz turizmi ve kıyı bölgelerinin sürdürülebilirliğini artırmak için çeşitli projeler yürütmektedir. Deniz koruma alanlarının oluşturulması, kıyı erozyonunun önlenmesi ve deniz kirliliğinin azaltılması gibi konularda çalışmalar yapılmaktadır.
8.COSME Programı
COSME, Avrupa Birliği'nin küçük ve orta ölçekli işletmelerin rekabet gücünü artırmayı hedefleyen bir programıdır. Bu program kapsamında, sürdürülebilir turizm alanında faaliyet gösteren KOBİ'lerin desteklenmesi, yenilikçi uygulamaların yaygınlaştırılması gibi konularda projeler yürütülmektedir.
9. Horizon Europe Programı
Horizon Europe, Avrupa Birliği'nin araştırma ve inovasyon alanlarındaki en kapsamlı programıdır. Bu program altında, sürdürülebilir turizm konusunda ileri teknoloji ve dijital çözümlerin geliştirilmesine yönelik projeler desteklenmektedir.
Bu uygulamalar, Avrupa Birliği'nin turizm sektöründe sürdürülebilirliği teşvik etmek için attığı önemli adımları göstermektedir. Sürdürülebilir turizm uygulamaları, çevresel koruma, ekonomik kalkınma ve sosyo-kültürel katkılar açısından büyük önem taşımaktadır.
Sürdürülebilir turizm, hem bugünkü hem de gelecekteki yaşam kalitesini artırarak önemli bir rol oynamaktadır. Bu yaklaşım, mevcut süreçleri iyileştirmek ve gelecek nesillere yaşanabilir bir çevre bırakmayı hedeflerken, aynı zamanda maddi ve manevi kazanımlar elde etme fikrini de cazip hale getirir. Bu şekilde, turizm sektörü hem ekonomik hem de çevresel olarak daha sürdürülebilir bir geleceğe katkıda bulunur.
Sürdürülebilir turizm faaliyetlerinde yerel halkın desteklenmesi ve tedariklerin genel halktan seçilmesi, hem yerel halkın bilinçlenmesine hem de işletmelerin kar elde etmesine olanak sağlar. Bu yaklaşım, yerel ekonomiyi canlandırarak ve toplulukların ekonomik bağımsızlığını artırmaktadır. Böylece, hem çevresel hem de sosyal açıdan sürdürülebilir turizm uygulamaları teşvik edilir.
Sonuç olarak Sürdürülebilir turizm, toplum refahını da olumlu yönde etkilemektedir. Yerel halkın yaşam kalitesinin artması, yeni istihdam olanaklarının yaratılması, gelir dağılımındaki iyileşme gibi sosyal faydalar sağlamaktadır. Ayrıca, sürdürülebilir turizm, kültürel mirasın korunması ve yerel kültürün tanıtılması yoluyla toplumsal kimlik ve aidiyet duygusunu güçlendirmektedir.
Tüm bu iyileştirmeler için turizm otoritelerinin işletmelerinde sürdürülebilirliği desteklemesi, projelere yer vermesi ve "bilinçli çalışan, bilinçli yaşam" mottosunda hareket etmesi, ideal bir gelecek için çok kıymetli bir adım olduğu kadar, şimdi için de iyi bir yatırımdır. Bu adımlar hem çevresel hem de ekonomik açıdan sürdürülebilir bir turizm sektörünün oluşmasına katkı sağlar ve toplulukların refahını artırır. Sürdürülebilir Turizm ve
Avrupa Birliği’nin Yeşil Trendleri
Çiğdem Altundaş- Gıda Mühendisi /Araştırmacı Yazar
Sürdürülebilir turizm, doğal ve kültürel kaynakların korunarak, ekonomik ve sosyal faydaların en üst düzeye çıkarılmasını hedefleyen bir turizm modelidir. Bu yaklaşım, çevresel bozulmayı minimalize ederken yerel halkın yaşam kalitesini iyileştirmeyi aynı zamanda mevcut ve gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla turizm faaliyetlerinin çevresel, ekonomik ve sosyo-kültürel sürdürülebilirliğini sağlamaya çalışır.
Çevresel açıdan sürdürülebilir turizm, doğal habitatların korunmasını ve biyolojik çeşitliliğin devamını sağlayarak, enerji ve su kaynaklarının verimli kullanılmasını teşvik eder. Sürdürülebilir turizmin faydaları sadece çevresel değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal boyutlarda taşımaktadır.Sürdürülebilirlik uzun vadede turizmde sürekli bir gelir akışını güvence altına alır. Sosyo-kültürel açıdan, yerel kültürel mirasın korunmasına, toplumun güçlendirilmesine ve turizm faaliyetlerine katılımın artırılmasına olanak tanır. Bu sayede turizm destinasyonlarının, çevresel ve sosyal sorumluluk bilinci gelişir ve pozitif imaj oluşturabilirler. Sürdürülebilir turizm, sadece doğal kaynakların korunmasına katkıda bulunmakla kalmayıp aynı zamanda turizm deneyimini de zenginleştirmektedir.
Yeşil Turizm
Sürdürülebilir turizmde karşımıza ‘’ yeşil pazarlama ve yeşil turist ‘’ olarak adlandırılan iki önemli parametre çıkmaktadır.Günümüzde sürdürülebilir turizme olan ilginin giderek artması turizm işletmelerini yeşil pazarlama stratejileri geliştirmeye bu alanda çaba sarfetmeye itmiştir. Yeşil pazarlama faaliyetleri sayesinde işletmeler çevresel sorumluluklarını yerine getirmekle kalmayıp aynı zamanda hem devlet baskısından kurtulmakta hem de uluslararası platformlarda tanınırlık elde edebilmektedir. Yeşil turistler olarak tanımlanan misafir profili ise sürdürülebilir turizm politikalarına sahip işletmeleri tercih ederek çevre dostu tüketim davranışı sergilemektedirler.
Sürdürülebilir Turizmin Boyutları
Çevresel Boyut: Sürdürülebilir turizm, doğal habitatların korunmasını ve biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesini teşvik eder. Doğal kaynakların (su, enerji vb.) verimli kullanımı, atık yönetimi ve çevre kirliliğinin azaltılması ön plandadır.
Ekonomik Boyut: Bu turizm modeli, yerel ekonomilerin desteklenmesini ve ekonomik kalkınmanın sağlanmasını hedefler. Yerel işletmelerin ve üreticilerin desteklenmesi, turizm gelirlerinin bölge halkına fayda sağlaması açısından önemlidir.
Sosyo-Kültürel Boyut: Sürdürülebilir turizm, yerel kültürel mirasın korunmasını ve yerel halkın turizm süreçlerine aktif katılımını teşvik eder. Bu, toplumsal bütünleşmeyi ve kültürel değerlerin yaşatılmasını sağlar.
